Maagdraaiing bij de hond

 

 

Maag zwelt op als een grote ballon

 

 

Voor eigenaren van grote honden is de term maagdraaiing een bekend begrip. Bij een maagdraaiing zet de maag flink uit en draait vervolgens, de medische benaming voor een maagdraaiing is maagdilatatie (uitzetting) ­ maagtorsie (draaiing). Vooral bij grotere honden komt deze aandoening regelmatig voor. Queenie kwam op mijn spreekuur met de symptomen van een maagdraaiing.

 

 

Queenie is een mooie, grijszwart gekleurde Duitse dog en ongeveer zo groot als een kleine pony. Zij had al enkele uren last van overmatige speekselvorming en probeerde te braken waarbij eigenlijk alleen maar wat slijm te voorschijn kwam. De eigenaar had thuis al gezien dat de omvang van Queenies buik was toegenomen, deze puilde achter de ribben duidelijk uit. Bij iedere braakneiging werd een hol geluid, komende vanuit de maag gehoord. Het was duidelijk dat deze dog een maagdilatatie had!

 

Het ontstaan

 

De oorzaken van een maagdraaiing zijn nog niet volledig bekend. Wel is bekend dat bepaalde factoren kunnen bijdragen aan het uitzetten van de maag en vervolgens een liggingsverandering of draaiing kunnen stimuleren. Een zeer belangrijke factor is het feit dat grote honden een diepe borstkast hebben, waardoor draaiing van de maag beter mogelijk is. Er zijn ook aanwijzingen dat flink wandelen, springen, rennen of rollen na een stevige maaltijd of plotselinge veranderingen in de voeding een maagdraaiing kunnen veroorzaken.

 

 

Gevolgen

 

Opvallend bij Queenie was dat ze nog vrij alert reageerde en dat haar lichaamstemperatuur goed was, namelijk 38,5 graden. Daarnaast was haar buikomvang nog niet zo groot als een bolle ballon, zoals bij veel honden met een maagdraaiing het geval is. Ik concludeerde dat bij Queenie sprake moest zijn van een hoogstens geringe draaiing van de maag en dat was gelukkig een gunstig teken. Als een maag al vrij strak gespannen is komt de doorbloeding van de maag namelijk in de problemen. De maagwand raakt gestuwd, het bloed uit de aderen hoopt zich hierin op. Hierdoor wordt ook de zuurstofvoorziening via de slagaders benadeeld. Er ontstaat een zuurstofarm milieu dat, als de situatie langer duurt, tot afsterven van weefsels leidt. Tot overmaat van ramp worden in deze afstervende weefsels ook nog giftige stofwisselingsproducten Toxines gevormd. Deze kunnen verder bijdragen aan een vorm van shock. De maagwand wordt bij een langer durende maagdraaiing eerst rood, vervolgens blauw en in een stadium waarin de wand reeds aan het afsterven is zwart van kleur. Deze situatie kan al enkele uren na het ontstaan van een draaiing optreden. Niet alleen de maag, maar ook de aan de maag verbonden milt, stuwt en weefsels kunnen afsterven.

 

Een shock is een ander groot probleem dat kan optreden door de sterk uitgezette maag. De als een ballon gespannen maag drukt op de grote bloedvaten in de buik die het bloed uit het onderlichaam terugvoeren naar het hart. Er ontstaat een belemmering van de bloedsomloop en het hart komt zelf ook in de problemen. De pompfunctie neemt af, vervolgens ontstaan ritmestoornissen van het hart en de circulatie wordt verder belemmerd. Tevens drukt de maag op het middenrif en belemmert de ademhalingsexcursies van de longen, dit draagt verder bij aan een verarming van het bloed met zuurstof. De patië;nt koelt af, de lichaamstemperatuur daalt, de hond wordt bleek en sloom, in dit stadium is duidelijk sprake van een shock. Door deze omstandigheden ontstaat een levensgevaarlijke situatie die, als niet op tijd wordt ingegrepen, de dood tot gevolg heeft.

 

 

Behandeling

 

Bij Queenie werd met behulp van een maagsonde geprobeerd om de toegenomen druk in de maag zo snel mogelijk op te heffen. Doordat de maag tot wel 360 graden kan draaien, worden zowel de toegang tot de maag als de uitgang naar de dunne darm schroefvormig afgeknepen. De maagsonde kan gas en voedsel met spijsverteringssappen laten ontsnappen zodat de druk in de maag afneemt. Helaas lukt dat niet altijd. De dierenarts moet dan met een dikke naald in de maag prikken om gas te laten ontsnappen. Daardoor wordt de maag ontlast en zullen alle negatieve gevolgen op de omgeving, bloedsomloop en ademhaling verminderen.

 

Een hond met een maagdraaiing krijgt daarnaast zo snel mogelijk een infuus om de bloedsomloop te stimuleren en de doorbloeding van organen te bevorderen. Daarmee wordt ook de stofwisseling in de weefsels verbeterd en kan de zuurstofuitwisseling weer beter plaatsvinden. Ook krijgt de hond medicijnen die meehelpen de shock te bestrijden en infecties in de zieke weefsels helpen te voorkomen.

 

 

 

Operatieve vastzetting

 

Bij Queenie lukte het goed om de maagsonde aan te brengen en de druk in de maag te laten afnemen. Een infuus werd aangelegd en er werd meteen besloten om operatief in te grijpen. Het doel van de operatie is om de maag in zijn normale positie terug te draaien en eventuele herhalingen te voorkomen. Wanneer niet operatief wordt ingegrepen, zal de toestand verslechteren en overlijdt de hond meestal.

 

Het is niet mogelijk om klinisch te beoordelen of een hond alleen een uitzetting (dilatatie) van zijn maag heeft of een uitzetting met draaiing van de maag. Ook als de maagsonde goed in de maag ingebracht kan worden, zegt dat niets over de draaiing!

 

Een operatie is dus altijd noodzakelijk. De maag wordt door de dierenarts aan de rechter buikzijde vastgezet, waardoor hij zich niet meer kan verplaatsen. De ingang en de uitgang van de maag kunnen niet meer dichtdraaien.

 

De ernst van de maagaantasting is afhankelijk van de duur van de draaiing en van de graad van draaiing. Hoe meer de maag draait, hoe meer stuwing en eventuele schade aan maag, milt en andere organen kan zijn ontstaan. Het verwijderen van slechts een deel van de maag is mogelijk als deze zwart gekleurd is. Ook de milt moet soms verwijderd worden omdat er trombose of infarcten in zijn ontstaan.

 

Queenies maag was gelukkig nog in uitstekende staat, hij was rose, rood van kleur. Zoals verwacht ging het om een geringe draaiing van 180 graden.

 

 

Nazorg

 

Het sterftepercentage van een hond met een maagdraaiing, ook na de operatie tijdens de herstelperiode, wordt vooral bepaald door hartritmestoornissen, het shocksyndroom en onherstelbare weefselschade in het lichaam. De nazorg is dan ook vooral daarop gericht.

 

 

Queenie is op zondagavond 12 januari geopereerd. De bovenstaand foto van Queenie met haar eigenaar dateert van dinsdag 14 januari. Gelukkig is alles goed gegaan en herstelt Queenie voorspoedig!